بـه منظـور بررسـی میـزان مهاجـرت و عوامـل موثـر بر فعالیـت نیـروی انسـانی حـوزه سـلامت، یـک مطالعه پیمایشـی در تابسـتان ۱۴۰۱ از سوی رصدخانه مهاجرت انجـام شـده است. در ایـن مطالعه،بـا اسـتفاده از شـبکه‌های اجتماعـی، لینـک پرسشـنامه در بیـن گروه‌هـای دانشـجویی، اعضـای هیـئت علمـی، کارکنـان و شـاغلا حـوزه بهداشـت و درمان کشـور توزیع شد.
براین‌اساس بیش از ۵۰ درصد از شرکت‌کنندگان درباره عوامل مهاجرت در حوزه سلامت، معتقد بودند بی‌ثباتی اقتصادی و اجتماعی در ایران، وجود فساد نهادینه شده در کشور و شیوه حکمرانی مهم‌ترین عوامل تاثیرگذار بر مهاجرت است. حدود ۵۰ درصد از شرکت‌کنندگان دانشجو و شاغل در بخش‌های سلامت این تحقیق هم معتقدند که خارج از ایران کیفیت زندگی بهتری در انتظار آن هاست و فقط دو درصد برای پیوستن به خانواده و آشنایان قصد خروج از کشور را دارند.
دبیرکل خانه پرستار نیز همین موضوعات را و البته احساس بی‌عدالتی در پرداخت‌ها و سختی کار در بین پرستاران را تایید می‌کند و می‌گوید: «کشورهای مقصد مهاجرت برای پرستاران آلمان، آمریکا، استرالیا و کانادا هستند.»
محمد شریفی مقدم ادامه می‌دهد:« هیچ پرستاری راضی نیست، پیش از این در آماری رسمی اعلام کردیم که بیش از ۹۰ درصد پرستاران از کارشان ناراضی هستند، آن کمتر از ده درصد هم شامل پرستارانی است که کار بالینی انجام نمی‌دهند و مثلا مترون هستند.»
اشاره او به مترون رده‌ای از پرستاری در بیمارستان است که سرپرستار کل پرستاران و ماماهای بیمارستان محسوب می شود. این افراد معمولاً فقط در شیفت صبح در بیمارستان حضور دارند و دارای اتاق اختصاصی در بیمارستان و در واقع مشغول کارهای اداری هستند.
شریفی‌مقدم براساس مطلب بیان شده از سوی رئیس سابق دانشگاه علوم پزشکی تهران تاکید می‌کند: «مساله مهم این است که اغلب این پرستارانی که مهاجرت می‌کنند و یا در حال تدارک برای مهاجرت هستند، جزو نیروهای با سابقه و حرفه‌ای محسوب می‌شوند و جبران کمبود چنین نیروی واقعا به راحتی ممکن نیست.» به گفته او سیستم درمانی کشور در حال حاضر به تمام معنای کامل «تشنه» حضور چنین افراد است.
دبیرکل خانه پرستار ادامه می‌دهد: «کمبود پرستار در حال حاضر آن‌قدر جدی است که به دلیل این کمبود بیماران جان خود را از دست می‌دهند، اگر شما از بیماران و مراجعان چنین چیزی را نمی‌شنوید دو دلیل دارد یا آگاه نیستند و یا اینکه مظلوم هستند و کمبودها را می‌پذیرند. به جرات می‌گویم بیماران به دلیل کمبود پرستار می‌میرند.»
در حال حاضر حدود ۲۱۵ هزار کادر پرستاری در کشور مشغول کار هستند، از این تعداد هم ۱۳۰ هزار در بیمارستان‌های دولتی و وابسته به وزارت بهداشت مشغول به خدمت هستند، با این حال براساس گفته مسئولان وزارت بهداشت کمبود نیروی پرستار حدود ۷۰ هزار نفر است، البته دبیرکل خانه پرستار آمار کمبود پرستاران را حدود ۱۰۰ هزار نفر اعلام می‌کند.
شریفی‌مقدم می‌گوید سالانه بیش از ۳ هزار پرستار از کشور مهاجرت می‌کنند اما وزارت بهداشت حتی اندازه همین آمار به کادر درمان اضافه نمی‌کند: « طی سال‌های ۱۳۹۹ تا ۱۴۰۲ قرار شده ۱۲ هزار پرستار استخدام شوند که هنوز این روند تکمیل نشده و هنوز به جذب سالانه ۳ هزار پرستار در سال هم نرسیده‌ایم.»
اسفند ماه سال گذشته بیمارستان هزار تختخوابی مهدی کلینیک تهران به عنوان بزرگترین و مجهزترین طرح حوزه سلامت کشور با حضور ابراهیم رئیسی، رئیس جمهور افتتاح شد، حالا اما بعد از بیش از هشت ماه از آن تاریخ بازگشایی بخش‌های این بیمارستان دچار مشکل شده است.
شریفی‌مقدم بر همین اساس می‌گوید: «طی این مدت بیشتر از ۳ بار فراخوان جذب پرستار داده‌اند اما نمی‌توانند کادر پرستاری‌شان را کامل کنند، چون پرستاران حاضر نیستند با حقوق کم و آن حجم کار مشغول شوند، برخی از پرستاران معتقدند خانه‌نشینی بهتر از تحمل این میزان بی‌عدالتی در کار است.»
به گفته دبیرکل خانه پرستار نه تنها مهدی کلینیک که دو بیمارستان تازه افتتاح شده غدیر و حکیم هم همین مشکل را دارند و نمی‌توانند کادر پرستاری‌شان را تکمیل کنند.
او می‌گوید: «ترجیح می‌دهند جایی که می‌توانند از رانت‌ها استفاده کنند مثل ساخت و ساز بیمارستان و تجهیزات پزشکی و ... هزینه کنند اما برای مبحث مهمی مثل تکمیل کادر پرستاری کمترین میزان را هزینه کنند، می‌گویند حقوق براساس قانون کار، نحوه جذب هم شرکتی نه استخدام.»
شریفی مقدم با اشاره به این مشکلات نسبت به خروج نیروهای با کیفیت پرستاری از کشور نگران است و نسبت به آینده این وضع در کشور هشدار می‌دهد.
هشداری که اتفاقا در گزارش سالنامه رصدخانه مهاجرت در سال ۱۴۰۱ نیز به روشنی بیان شده است: «کاهـش کیفیـت نیروهـای نظـام سـلامت بـه دلیـل مهاجـرت از ایـن منظر قابـل توجه اسـت که در اغلـب موارد توانمندتریـن و مسـتعدترین ایـن دسـته از فارغ‌التحصیان می‌تواننـد مسـیر مهاجرت را بـا موفقیت طی کنند. از سـوی دیگـر درحالی‌کـه نتیجه گـزارش پیمایش {گفته شده} نشـان داده اسـت که تمایل به مهاجرت در میان دانشـجویان و استادان و شـاغان علوم پزشـکی بسـیار بالا اسـت. باید توجه داشت کـه معمـولا تعـداد محـدودی از ایـن افـراد واقعـا می‌توانند مهاجـرت کننـد. امـا نکتـه نگران‌کننده این اسـت کـه افرادی کـه باقـی می‌ماننـد و تمایـل زیـادی به مهاجـرت دارنـد، به همان میزان نسـبت به کار در نظام سـلامت کشـور بی‌انگیزه می‌شـوند. ایـن افراد به دلایلـی خروج از نظام سـلامت ایران را انتخـاب کرده‌انـد امـا فرصت مهاجـرت برای آن هـا فراهم نشـده اسـت؛ ولـی در عیـن حـال، عوامـل ترغیب‌کننـده به خـروج همچنـان پابرجا مانده‌انـد و این امـر، از انگیزه بـرای خدمـت در نظام سـامت ایـران می‌کاهد.»
نظر شما